بزرگنمايي:

پیام ویژه - خراسان /با گذشت بیش از یک هفته از جنجال پرونده چای دبش، جزئیات جدیدی از آن از جمله وضعیت تسهیلات کلان این شرکت و نامه بانک مرکزی مبنی بر توقف تخصیص ارز به واردات چای مطرح شده است.
پرونده تخلف ارزی چای دبش کماکان در صدر اخبار و تحلیل های این روزها قرار دارد. دیروز در فضای مجازی نامه ای از بانک مرکزی خطاب به وزیر جهاد منتشر شد که نشان می دهد این بانک تقریباً قبل از همه تاریخ هایی که برای نقطه شروع مبارزه با فساد چای دبش تاکنون مطرح شده، نسبت به این مسئله حساس شده و ثبت سفارش برای واردات چای را متوقف کرده است. در سوی دیگر رسانه هایی از قبیل روزنامه شرق و هم میهن داده های جدیدی از وضعیت اخذ تسهیلات کلان این شرکت و همچنین صورت های مالی آن را افشا کردند.
پرونده فساد چای دبش را اگر نگوییم بزرگ ترین، قطعاً یکی از بزرگ ترین تخلفات مالی در سال های گذشته است که با گذشت بیش از یک هفته از اعلام گزارش سازمان بازرسی، کماکان مورد توجه رسانه ها و تحلیل گران بوده و ابعاد جدیدی از آن آشکار می شود.
پیدا شدن مبدأ جدید کشف تخلف
بازار
یکی از موارد محل اختلاف درخصوص پرونده فساد چای که دستمایه گروه های سیاسی نیز قرار گرفته، چگونگی آغاز کشف و مقابله با آن است. تاکنون شواهد نشان می داد که نامه فعالان اقتصادی به معاون اول رئیس جمهور در اواخر سال گذشته، باعث آغاز پیگیری و مقابله دولت با این فساد شده است. با این حال، برخی ادعاهای جدید نشان می دهد که احتمالاً مبدأ زمانی کشف تخلف به قبل از آن بر می گردد. دیروز نامه ای از بانک مرکزی در فضای مجازی منتشر شد که نشان می دهد رئیس فعلی بانک مرکزی که 8 دی سال قبل به ریاست بانک مرکزی منصوب شد، در 22 همان ماه یعنی کمتر از دو هفته پس از آغاز ریاست، در نامه ای به وزیر جهاد کشاورزی وقت (ساداتی نژاد که اواخر فروردین امسال خبر استعفای او رسانه ای شد) میزان ثبت سفارش ها برای واردات چای را نامتعارف دانسته و تخصیص ارز برای این کالا را متوقف کرده است.
سیاهه وام های کلان دبش
اما روزنامه هم میهن دیروز گزارشی تحلیلی منتشر کرد که نشان می دهد دریافتی های شرکت واردکننده چای به حوزه ارزی محدود نمی شود و به عنوان مثال این شرکت تسهیلات کلانی هم از بانک ها دریافت کرده است.
این گزارش با استناد به لیست تسهیلات اعطایی بانک ها از خرداد 1401 تا شهریور 1402 و همچنین لیست ارزهای پرداختی بانک مرکزی در دو بخش نیمایی و آزاد از فروردین 97 تا اردیبهشت 1400 (آخرین لیست اعلامی بانک مرکزی) آورده است: شرکت مذکور توانسته در دو سال گذشته لااقل 2 هزار و 900 میلیارد تومان نیز از بانک های کشور تسهیلات دریافت کند. بانک های صادرات با بیش از 871 میلیارد تومان، شهر با بیش از 308 میلیارد تومان، خاورمیانه با بیش از 186 میلیارد تومان، کارآفرین با بیش از 166 میلیارد تومان، ایران زمین با بیش از 130 میلیارد تومان، ملی با بیش از 100 میلیارد تومان و تجارت با حدود 90 میلیارد تومان، از جمله بانک هایی هستند که بررسی ها تاکنون نشان می دهد تسهیلات به این شرکت پرداخت کرده اند.
جزئیات جدید از ارزهای دریافتی
نکته قابل تامل دیگری که گزارش فوق به آن اشاره کرده، این است که طبق بررسی ها، از مجموع 3 میلیارد و 370 میلیون ارز پرداختی به این شرکت، تقریباً تنها 5.7 درصد از ارزهای دریافتی دبش در دولت روحانی (تا پایان اردیبهشت 1400) و باقی مانده آن در دولت فعلی پرداخت شده است. موضوعی که محسنی‌اژه‌ای، رئیس قوه قضاییه نیز در سخنرانی خود به مناسبت روز دانشجو به‌صورت کلی‌تر به آن اشاره کرده بود.
 به گزارش خراسان، البته طبیعی است که مستمسک قرار دادن این موضوع برای هجمه علیه یک دولت خاص، منطقی نیست. چراکه اولاً می توان گفت فرایند توسعه فعالیت فسادگونه دبش به گونه ای بوده که بخش اعظم ارز دریافتی این شرکت در دولت اخیر صورت گرفته است. ثانیاً وقتی که پای فساد و منافع مافیایی و به خصوص هماهنگی های فسادگونه با بدنه دستگاه های دولتی در میان باشد، تفاوتی ندارد در راس دولت چه حزب و گروهی مستقر باشند. به عبارت دیگر برخورد اصلاحی و پیشگیرانه با فساد و زمینه های آن از خود فساد نیز مهم تر است.
ارز 7.5 سال واردات چای کشور تنها برای دبش
این گزارش در ادامه با نقل قول از وزارت جهاد مبنی بر این که نیاز سالانه کشور به چای وارداتی 70 هزار تن و بر اساس جداول گمرک، ارزش هر کیلو چای وارداتی به طور میانگین 6.4 دلار است، این گونه نتیجه گرفته که سالانه به طور متوسط با 448 میلیون دلار می توان نیاز کشور به چای خارجی را تامین کرد. با این حال شرکت «دبش سبز گستر» 3 میلیارد و 370 میلیون دلار ارزی دریافت کرده (که شامل واردات ماشین آلات هم بوده و بخش عمده آن رفع تعهد نشده) و می توان حساب کرد این رقم معادل تامین 7.5 سال نیاز کشور به چای است. این رقم همچنین با احتساب نرخ 50 هزار تومانی برای دلار به همراه تسهیلات بانکی که دبش دریافت کرده (و احتمالاً این تسهیلات در یک دوره چندساله اخذ شده)،تقریباً با نیمی از بودجه عمرانی امسال کشور برابری می کند!
افزایش سرمایه ای به میزان 10 برابر سود سالانه تنها در یک سال
روزنامه «شرق» نیز به بررسی ابعاد دیگری از مسئله فساد چای پرداخته است. گزارش این روزنامه از صورت‌های مالی چای دبش که از بیانیه ثبت انتشار اوراق مرابحه شرکت در سال 1401 استخراج شده، نشان می‌دهد که کل سود به‌دست‌آمده شرکت چای دبش در سال 1400 فقط 100 میلیارد تومان بوده است؛ اما افزایش سرمایه شرکت از محل آورده سهامداران آن در همین سال، یعنی اکبر رحیمی درآبادی و خانواده او، ناگهان به حدود 6 ‌هزار ‌و 900 میلیارد تومان رسیده است‌! در واقع مالک چای دبش و خانواده او ناگهان در یک سال نزدیک به 69 برابر سود سالانه چای دبش را به دست آورده و آن را در شرکت خانوادگی‌شان سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
معامله اوراق مرابحه چای دبش در بورس ادامه دارد؟!
گزارش مذکور در بخشی دیگر آورده است: یکی دیگر از نکات قابل ذکر درباره پرونده شرکت چای دبش این است که با وجود توضیحات مسئولان نظارتی درباره بازشدن پرونده این شرکت از سال قبل، مجوز انتشار اوراق مرابحه آن در خرداد امسال از طرف سازمان بورس و اوراق بهادار صادر شده است. بر ‌اساس اطلاعات مندرج در سامانه کدال، سازمان بورس در 24 خرداد امسال، مجوز انتشار هزار میلیارد تومان اوراق مرابحه با سود 18 درصد و سر‌رسید چهار‌ساله را برای چای دبش صادر کرده که ضمانت آن با بانک تجارت بوده است. این دومین مجوزی است که سازمان بورس به این شرکت برای انتشار اوراق مرابحه داده و در سال 1401 هم اوراق مرابحه مشابهی به مبلغ 500 میلیارد تومان و با ضمانت بانک شهر و مجوز سازمان بورس منتشر شده است!